Ceramika czy drewno?

Z niewiadomych mi przyczyn większość początkujących w RR chce sobie sprawić drewniany komplet naczyń. Wydaje się oczywiste, że w średniowieczu musieli korzystać z takich wyrobów, bo jak nie to z czego? Do tego najczęściej ceramiczny cepeliowy kufelek i hajda na turniej.

UWAGA!

Wpis ten dedykowany jest początkującym rekonstruktorom. Z czasem powstanie część druga drążąca szczegóły.

Problem w tym, że technologia wyrobu naczyń, zarówno drewnianych jak i ceramicznych, rozwinęła się bardzo. Pomijając już fakt, że dzisiaj niemal wszystko jest robione przez fabryki, tak materiały i technologia obróbki są zupełnie inne. Niby oczywiste, ale czy dla każdego?

Naczynia drewniane a ceramiczne

Naczynia drewniane: klepkowe, toczone, dłubane były stosowane w średniowieczu powszechnie. Jednak są one mniej popularne od glinianych, gdyż były droższe. Ta informacja może dezorientować, jednak była tak, ponieważ ich produkcja wymagała większego nakładu pracy. Ciężko jednak jednoznacznie określić jaka część naczyń była produkowana tą technologią, gdyż drewno słabo się zachowuje. Zresztą na ten temat poświęcę osobny wpis.

Naczynia były bardzo precyzyjnie robione. Ścianki miały niewielką grubość i były wyprofilowane. Błędem jest więc używanie grubych, ledwo ciosanych klocków. Mogło by się na logikę wydawać, że tak właśnie wyglądały miski 500 lat temu, jednak to tylko pozornie logiczne. Naczynia drewniane były dłubane z mistrzowską precyzją przez zawodowców zarabiających w ten sposób na chleb. Musiałby więc być zrobione tak jak tego oczekiwali klienci - czyli ładnie i dokładnie.

Takie szkliwienie stosowano w XIV i XV wieku

Również naczynia gliniane różniły się bardzo formą i technologią. Ceramika była wypalana z gliny żelazistej (o barwie brązowej lub czerwonej). Dopiero w XVI wieku zaczęto wykorzystywać glinę kaolinitową (o barwie kremowo-białej). Szkliwienie miało na celu zabezpieczyć naczynie przed przesiąkaniem. Oczywiście nie wszystkie naczynia były szkliwione, bo zależało to od wielu czynników. Szkliwienie miło barwę zieloną i brązową, a rzadziej żółtą.

Kamionka generalnie może być, ale nie każda i nie dla każdego. Przed użyciem skonsultuj się z archeologiem lub historykiem, gdyż niewłaściwie użyta ceramika potrafi zepsuć efekt. Tutaj doradzam ostrożność, gdyż nie każdy stan mógł sobie sprawić taki rodzaj ceramiki.

Podsumowując

Wpisem tym chciałem uświadomić osobom zaczynającym zabawę w rycerza, że drewno wcale nie jest oczywistym wyborem. Często kontrargumentem ceramiki jest myślenie "bo mi się stłucze". Prawda jest taka, że jeśli nie będziemy dbali o drewno to będzie nadawało się tylko do wyrzucenia. W przypadku gliny wystarczy uważać przy transporcie.

Różnice w praktycznym użytkowaniu obu tych materiałów są dość spore. Drewno pozostawia swój posmak w napojach i posiłkach. Nie każdy to lubi, ale może to być również na plus. To zależy od indywidualnych preferencji. Jednak o drewno musimy dbać przez cały rok - nawet gdy nie używamy. Zostawiając na zimę w piwnicy czy na strychu możemy się bardzo zdziwić.

Ogromną zaletą ceramiki jest fakt, że możemy jej użyć do podgrzania albo ugotowania posiłków. Wystarczy wsadzić w ognisko i poczekać chwilę. Należy uważać na różnice temperatur, żeby nie było drastycznego skoku. Nie wkładamy zimnej wody prosto w żar. Inaczej możemy być świadkiem zjawiska podobnego do tego, gdy zalejemy kufel do piwa wrzątkiem.

Oczywiście nie każdy rodzaj ceramiki się do takiego używania nadaje - tylko ten robiony u odpowiednich rzemieślników i odpowiednimi metodami. Swoją drogą to inne nie nadają się do rekonstrukcji. Jednak właśnie ta właściwość sprawiła, że stałem się gorącym zwolennikiem gliny.

Na koniec tabelka z zestawieniem podstawowych właściwości obu materiałów. Nie zawiera żadnej wiedzy tajemnej, a wręcz odwrotnie. Same oczywistości, które wstyd pisać, ale może komuś się przyda.

	Drewno	Ceramika
Zniekształcenie smaku	Posmak drewna	Brak
Konserwacja	Przez cały rok Może spleśnieć albo rozszczelnić się jeśli trzymamy w niewłaściwych warunkach;	Brak
Czyszczenie	Trudne odbarwienia od potraw; przenikanie smaku i zapachu innych potraw;	Łatwe
Wytrzymałość	Podczas normalnego użytkowania nie ma możliwości zniszczyć naczynie	Podatne na uszkodzenia mechaniczne
Wrażliwość termiczna	Brak	Przy dużej różnicy temperatur naczynie może pęknąć