Czy kobieta mogła być rycerzem?

Przeglądałem serwis io9.com i dzięki niemu dotarłem do artykułu: It’s Time to Retire “Boob Plate” Armor. Because It Would Kill You, czyli o tytułowym śmiercionośnym cycatym pancerzu. Przyznam się szczerze, że nigdy nie zastanawiałem się nad tą kwestią. Chociaż czepianie się bzdur zawartych w fantasy to jedno z moich ulubionych zajęć, tak temat tytułowego pancerza jakoś zawsze pozostał niezauważony.

Źródło: BNF Français 12559 Le Chevalier errant

Z radością przeczytałem artykuł. Okazało się, że jest całkiem sensownie uzasadnione, dlaczego taki pancerz jest niebezpieczny dla nosiciela (brzmi jak ze Stargate'a). Pomijając stereotypy, że pancerz jest ciężki, niewygodny i w ogóle be i fuj, to nadal warto odpowiedzieć sobie na pytanie: dlaczego kobiety nosiły "męskie" pancerze? Zainspirowało mnie to do poruszenia szerszego kontekstu jakim jest pytanie: czy kobiety były rycerzami?

Czy kobiety walczyły w zbroi?

Źródło: ONB Han. Cod. 2915 Historia belli Troiani soluto sermone scripta

Istniało w ogóle coś takiego jak kobieta-rycerz? Brzmi nieco jak człowiek-pająk, ale wciąż lepiej niż idiotyczna "rycerka", która jest promowana przy okazji turniejów PLWR. Środowisko samych rekonstruktorów jest oczywiście podzielone, a co dopiero naukowcy, historycy i inni badacze. Nauka nauką, ale prawdą jest, że w momencie zagrożenia łapał za broń każdy, kto był w stanie ją utrzymać. W tym kobiety. I chociaż w średniowieczu nie była to norma, niemniej jednak zdarzało się. Legendę Joanny D'arc słyszał prawdopodobnie każdy. W. Urban w swojej książce "Średniowieczni Najemnicy" twierdzi, że ta historia nie jest tylko historią jednej kobiety, a wielu które chwytały za broń gdy zachodziła taka potrzeba. Stąd ta legenda mocno zakorzeniła się w naszej mentalności, bo od czasów Dziewicy Orleańskiej każda wojowniczka zostawała mianowana wcieleniem Joanny. Również historia dzielnej kobiety była znana przed legendarnymi wydarzeniami XV wieku, a później została dopiero rozpowszechniona. Oprócz tego wzorzec kobiety walczącej jest ciągle żywy w naszej kulturze dzięki mitycznym Amazonkom

Źródło: BL Harley 4431 The Book of the Queen

I tak historycznie patrząc, średniowiecze jest wyrazem praktyczności. Wszystko musiało działać. Być efektywne. Aż do bólu. Inaczej było uznawane za niewarte fatygi. Tak samo było z zawodami. Mężczyźni robili to w czym byli lepsi, a kobiety dominowały w swoich zawodach. Bez zbędnej ideologii, nasi przodkowie musieli w ten sposób funkcjonować, bo nie było ich stać na marnotrawienie swoich możliwości (nie dotyczy stanu szlacheckiego). Tak też było z żołnierką. Faceci bardziej się do tego nadają i tyle. Dodatkowo uważano, że paranie się wojną było zajęciem niegodnym kobiety. Ale o kobietach w średniowieczu napiszę osobną notkę.

Źródło: BNF Français 598 De Mulieribus Claris

 Jednak wojująca kobieta wydaje się być rzeczą dosyć normalną. Odnoszę wrażenie, że średniowiecznych dużo mnie dziwiło to zjawisko niż nas obecnie. I wcale nie było to czymś nie do pomyślenia. Wszelkie koncepcje kobiety, jako coś gorszego od mężczyzny zdają się być późniejszym niż średniowiecze wymysłem. Wracając zatem do tytułowego pytania: czy kobieta mogła być rycerzem?

Gdyby istniał Facebook w średniowieczu, badacze określili by odpowiedź jako "to skomplikowane". Nie spotkałem się jednak z żadnym kategorycznym zakazem. W zasadzie to ciężko mi zająć jednoznaczne stanowisko, bo argumenty z obu stron są mało przekonywujące. Przytoczyłem źródła ikonograficzne, których wcale nie jest mało. Bez cienia wątpliwości przedstawiają kobiety. Jednak na ile te przedstawienia są symboliczne, legendarne czy szydercze - trzeba by każde osobno zweryfikować. W każdym razie występują w ikonografii dość powszechnie.

Wydaje mi się, że było to tak jak dziś z kobietą w wojsku. Oficjalnie zakazu nie ma, ale i praktyka i normy społeczne są zdania, że to kiepski pomysł. Niemniej jednak jak baba się uprze... 

Temat zostawiam otwarty do dalszych rozważań.

Dodatek specjalny

Dlaczego cycaty pancerz cię zabije?

Żródło obrazka: http://www.vg247.com/2011/12/16/armor-expert-expounds-on-womens-battle-armor/

Niezbędny w każdym filmie czy grze fantasy. Pancerz dla seksownej wojowniczki ze stalowym biustonoszem. Wyprofilowany niczym Pamela z Baywatch. Od lat cieszy oczy nerdów (i nie tylko). Jednak w praktyce to bzdura i to dosyć niebezpieczna.

Zastanawialiście się czemu powyższy pancerz nie ma swojego odpowiednika w rycinach przedstawionych w tym wpisie? Dlaczego te kobiety noszą "męskie" zbroje? Może złośliwie wybrałem akurat takie? Wcale nie. I gwarantuję, że nie znajdziecie takowego, gdyż taki pancerz nie powstał przed XX wiekiem i nie miał prawa powstać. Dlaczego?

Podstawowym zadaniem pancerza jest chronić życie. Napierśnik z wyprofilowanymi piersiami faktycznie bardziej cieszy oko, ale jest śmiertelnym niebezpieczeństwem. I wcale nie żartuję. Wyobraźcie sobie teraz jak wygląda ten pancerz od wewnętrznej strony. Dwie miseczki połączone ze sobą stalą. I właśnie ten element łączenia stanowi klin, który będzie się wbijał w splot słoneczny przy każdym uderzeniu w pancerz czy choćby upadku. To on właśnie cie zabije.

I jak już wcześniej pisałem - średniowiecze to esencja praktyczności. Zbroja, która zabija swego właściciela jest raczej mało praktyczna. Tyle od strony historyczno-praktycznej. Nam pozostaje czekać, aż jakaś miłośniczka LARPów polegnie przez własną głupotę.