Podszewki

Podszewki, podszewki… Znaleźć  dzisiaj coś na kramie z „odzieżą historyczną” co nie ma podszewki graniczy z cudem. Dosłownie wszystkie ciuchy są czymś podszyte. Patologia się tego stopnia, że w mentalności RR uchodzi to za aksjomat. Pora trochę powalczyć ze smokiem i dołączyć do krucjaty przeciwko podszywaniu wszystkiego. Bo nie ja pierwszy rozpocząłem temat. Dlatego polecam wpis projektu Volk.

Przy szyciu/kupowaniu ciuchu, pamiętaj rekonstruktorze młody, że podszewka:

1. Nie zawsze
2. Nie cała
3. Nie wszystko się nadaje

Niech te trzy zasady będą nowym credo. A uzasadnienie znajdziecie w rozwinięciu wpisu.

Jak to było z tymi podszewkami?

Generalny obraz tego o czym chce dziś napisać opisał projekt Volk. Szkoda, że autor nie rozwinął tematu, ale dobre i to. Przede wszystkim należy pamiętać, że wszystko w średniowieczu musiało spełniać podstawowy warunek – musiało działać. Możemy przez to rozumieć praktyczność, a wręcz nawet pragmatyzm. Z wyjątkami w modzie dworskiej. Sprowadzając to do naszych potrzeb należy sobie zadać pytanie: jaką funkcję ma mieć podszewka?

Większość z automatu wypali „żeby nie gryzła” ale to typowy błąd myślowy przy rekonstrukcji. Żeby to miało ręce i nogi, a nie było wynikiem twórczości radosnej należy zastanowić się z perspektywy osoby żyjącej w średniowieczu, a nie „tu i teraz”. Przede wszystkim, więcej materiału to większy koszt. Chyba nie muszę przypominać, że w czasach bez fabryk i maszyn to wszystkie rzeczy robione były ręcznie. To przekłada się na cenę, bo praca ludzka jest znacznie bardziej czasochłonna. A czas to pieniądz.

Jeśli z tym pieniądzem było niewesoło to dwa razy więcej materiału oznacza dwa razy większy koszt (który i tak jest niemały). Więc warto się zastanowić nad sensem podwójnego płacenia, skoro nie jest to konieczne. A kiedy nie jest to konieczne? Odpowiem, że zazwyczaj nie jest to konieczne. Nasz ciuszek spodni nie będzie nas „gryzł”, gdyż mamy warstwę bielizny na sobie. Skoro i tak nosimy bieliznę to dodatkowa warstwa lnu na podszewkę jest zwyczajnie zbędna. A skoro jest zbędna to po co płacić?

W ten sposób można przeanalizować każdy rodzaj odzieży i w znacznej części przypadków możemy zrezygnować z podbijania. Zabawa zaczyna się w momencie, gdy podszewka jest potrzebna, czyli będą to np. stroje dworskie. Tu dochodzimy płynnie do drugiej zasady, czyli czy podkładamy cały ciuch?

Podszewki były (o ile w ogóle) w okresie średniowiecza używane dość wybiórczo. Oznacza to, że podszywano głównie miejsca, w których można było taką podszewkę dostrzec. Będą do mankiety rękawów, dekolty, okolice rozporków czy dolne części sukien, etc. Dość rzadko spotyka się podszewkę wszytą na całości ciucha (co dzisiaj jest standardem rekonstruktorskim). Tak świadczą badania archeologiczne.

Są oczywiście też praktyczne aspekty. Tutaj znowu nawiążę do kosztów. Jeśli podkładamy szatę bardzo drogim jedwabiem to ten skrawek gdzie widać podszewkę to po co kupować kilka razy więcej materiału i płacić za to fortunę skoro „i tak nie widać” (rany, jak ja „kocham” te zdanie…). Chociaż dzisiaj to synonim cwaniactwa i lenistwa to jednak w pewnych sytuacjach trudno się z nim nie zgodzić. Na przykład w powyżej opisanym.

Innym argumentem jest fakt, że pełna podszewka oprócz podwójnej ceny jest też podwójną wagą. Obfite robe uszyte z kilku metrów bieżących czy płaszcz z pełnego koła swoje ważą i bez podbicia. Zakładając, że właściciel nosi do tego resztę niezbędnej odzieży to waga naprawdę daje się we znaki. Jeśli podszewki damy wyłącznie ma miejsca „newralgiczne” to baba z wozu, koniom lżej.

Skoro już jesteśmy pewni, że podszewki potrzebujemy i wiemy gdzie jest ona niezbędna należy się zastanowić jakiego materiału użyć. Generalnie jest sens tylko w dwóch przypadkach. Ciuch ma być praktyczny albo estetyczny. W tym zagadnieniu polecam wpis częściowo zahaczający o tę tematykę z blogu U Owki.

Przez praktyczność rozumiem to, czy dany ciuch sprawdza się w „boju”. Płaszcz ma być ciepły: chronić przed wodą i wiatrem. Zatem len nie będzie się nadawał, gdyż jest to włókno roślinne, które nie chroni przed wiatrem i chłonie wodę. Wełna ma za zadanie chronić owcę przed warunkami atmosferycznymi, więc zarówno przed wodą jak i wiatrem. Skoro owcy pomogła to i człowiek będzie miał taki sam pożytek.

Po doświadczeniach tegorocznego „Gruwnaldu” jestem skłonny twierdzić, że podbijanie płaszcza lnem to skrajna głupota. Z racji tego, że cały czas padało to i grubą wełnę przemoczyło. Len naciągnął wody i do końca imprezy nie chciał puścić. Wełna zaś była sucha po kilkudziesięciu minutach spędzonych w namiocie. W rezultacie nosiłem płaszcz na lewej stronie. Dlatego jeśli dbacie o swoje zdrowie to marsz wypruć to świństwo z płaszcza. Podobna sytuacja będzie z kapturami, szatami wierzchnimi, nogawicami itp.

Drugi aspekt, czyli estetyczne oblicze podszewki. Tutaj też warto się porządnie zastanowić, bo byle len to raczej mało upiększa ciuch. Przypomnę, że rycerstwo nie bez kozery było stanem wyższym i wiązało się to również z sytuacją materialną. Dzisiaj również powinniśmy o to dbać zważywszy, że dostęp do luksusowych tkanin jest znacznie lepszy niż 500 lat temu. Warto szarpnąć się na te pół metra jedwabiu czy choćby materiał haftowany czy drukowany. Efekt będzie znacznie lepszy bo pamiętajcie, że diabeł tkwi w szczegółach.

Tak więc na koniec z tego wpisu zapamiętajcie tylko trzy rzeczy. Że podszewka to:
1.    Nie zawsze
2.    Nie cała
3.    Nie wszystko się nadaje